Gahat / Muthira / Kulath / Hurali
Gahat (łac. Macrotyloma uniflorum) to mało znany rodzaj fasolki uprawianej głównie w Indiach (jej nazewnictwo jest bardzo zróżnicowane, w zależności od regionu i języka). Ma niezbyt duże zielono-brązowe ziarna. Gahat używa się m.in. do curry oraz chutney'ów, a także się je mieli na mąkę.
Kanawalia Szablasta
Kanawalia Szablasta (łac. Canavalia gladiata) to roślina strączkowa uprawiana w Indiach i na Dalekim Wschodzie, a także w Afryce. Ziarna są toskyczne – zawierają Konkawalin, którego można się pozbyć przez długie mycie i moczenie – dlatego w kuchni głównie używa się młodych zielonych strąków.
Guar
Guar (łac. Cyamopsis tetragonoloba) to roślina strączkowa o wciąż nieokreślonym pochodzeniu. Najczęściej spotykana jest jednak w Indiach i Pakistanie, gdzie znajduje się 80 proc. upraw. Z ekonomicznego punktu widzenia najważniejszą częścią Guar są rosnące w strąkach nasiona z których robi się Gumę Guar - używa się jako dodatek do żywności zagęszczający i stabilizujący produkty (kod E412). Nie mniej w Indyjskiej i Pakistańskiej kuchni używa się także liści, ...
Soczewica
Archeolodzy pierwsze ziarna
Soczewicy (łac.
Lens culinaris) odnalezione w osadach ludzkich datują na 9,5 – 13 tys. lat wstecz. To dowód na to, że jest ona jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Wszystko zaczęło się na Bliskim Wschodzie. Uprawy rozprzestrzeniły się po całym świecie. Dziś najwięcej soczewicy zbiera się w Ameryce Północnej. W czołówce producentów pozostaje
Turcja, Syria i Iran, ale więcej upraw jest w Indiach, Australii, Nepalu oraz Chinach.
Soczewica przyjęła się w wielu kuchniach. Mocno osadzona jest w kulturze Żydowskiej. Persowie jadają ją prawie codziennie, a w Etiopii żółta soczewica to pierwszy stały posiłek noworodków. Bardzo popularna jest także w Indiach (m.in. zupa z soczewicy, a jeszcze bardziej Dal-Roti czyli soczewica z plackiem) oraz we
Włoszech, gdzie jest symbolem nadziei na udany Nowy Rok – tutaj najbardziej znana to soczewica
Castelluccio z Norci.
Długo uprawiana soczewica zyskała bardzo wiele odmiana, zależnych zarówno od wielkości jak i barwy. Poza popularnymi ziarnami w kolorze czerwonym, zielonym oraz brązowym, jest też m.in. soczewica czarna, żółta. Szczególnie ceniona, przynajmniej przez
Francuzów, jest zielono-niebieska
soczewica Puy.
Ze względu na różnorodność form znacząco różne są sposoby przygotowania soczewicy, a przynajmniej długość jej gotowania.
...
Groszek Bulwiasty
Grzoszek Bulwiasty (łac. Lathyrus tuberosus) w naturze rzadko występuje. W Polsce, dziko rośnie głównie na południu kraju, ale bardziej znana jest jako roślina ozdobna. Na stepach Eurazji, Kaukazie oraz Bliskim Wschodzie od wieków ma zastosowanie w kuchni. Jest to jedna z nielicznych roślin strączkowych, która ma jadalne nie tylko ziarna, ale także korzeń. Surowy bulwy mają nieco cierpki smak, zazwyczaj się je gotuje w wodzie lub praży. Tłoczy się z nich także olej.
Groszek Siewny / Cicerchia / Almorta
Groszek Siewny (łac. Lathyrus sativus) to roślina strączkowa najbardziej popularna w Azji oraz Wschodniej Afryce. Uprawia się je m.in. w suchych regionach Indii (nazywane są tutaj Khesari) oraz w Etiopii (Guaya), bo groszek siewny lepiej niż inne rośliny znosi jałową i suchą glebę. Nasiona nie są okrągłe jak w popularnym Grochem, ale mają dość nieregularne kształy - przypominają kamyczki. Podobnie jak strączki jadane są także w europejskich krajach śródziemnomorskich: ...
Groszek Zielony
Groszek Zielony to jedna i ta sama roślina co twardy, łuskany
groch. Tyle że każdy znajduje się na różnym etapie rozwoju. Zielony jest groszkiem niedojrzałym i dopiero z biegiem czasu zaczyna twardnieć – w ten sam sposób używane są jego odmiany stosowane we wschodnich kuchniach, znane jako
groszek śnieżny oraz
groszek cukrowy. Moda na zielony groszek nazywany też
groszkiem ogrodowym pojawiła się dopiero w późnorenesansowych
Włoszech. Europę ogarnęła w XVII i XVIII wieku.
...
Groch
Groch (łac. Pisum Sativum) jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowiek. Dlatego bardzo już dawno temu (ok. 2000 rok p.n.e.) rozpowszechnił się w całej Eurazji. Pierwotnie był jedzony prawie wyłącznie w postaci suszonej – w ten sposób doskonale nadawał się do długiego przechowywania, przede wszystkim zimą (dziś mamy do czynienia z grochem okrągłym oraz łupanym). W XVI wiecznej Genui zapanowała jednak moda na jedzenie grochu niedojrzałego. W ten sposób w ...
Ciecierzyca
Ciecierzyca (łac.
Cicer arietinum) to najbardziej śródziemnomorska z roślin strączkowych – w Polsce nazywana jest też
Włoskim Grochem. Pierwsze jej ślady archeolodzy odnaleźli na terenie Jerycha w Judei, a także na terenie
Turcji, w Tesalii, a nawet na terenie południowej
Francji. Wszystko datowane na kilka tysięcy lat przed naszą erą. Od tego czasu ciecierzyca stała się nieodłącznym elementem kuchni tego regionu, szczególnie wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Stąd też wyemigrowała dalej na wschód: do Pakistanu oraz Indii, gdzie dziś znajduje się dwie trzecie upraw ciecierzycy.
W ciągu ostatnich lat
Cieciorka (bo tak się ją też nazywa) zyskała na popularności również w Europie kontynentalnej. Wszystko za sprawą popularnych dań kuchni orientalnej - takich jak bliskowschodnia pasta z mielonej ciecierzycy
Hummus i kotleciki
Falafel - czy też dań kuchni indyjskich takich jak Chana Masala.
Istnieje kilka odmian ciecierzycy. W Europie bardziej powszechna jest większa, biała, którą Hindusi nazywają
Kabuli – przez Pakistan trafiła bowiem do Indii. Tutaj znana jest także cieciorka zielona, o mniejszych ziarnach, nazywana
Chana oraz drobne brązowe ziarna zwaną ciecierzycą wiejską czyli
Desi.
We
Włoszech najbardziej wyjątkowo ceniona jest
Cece di Merella uprawiana w okolicach
piemonckiego miasteczka Marella. Tutejsi mieszkańcy używają ją do robienia zup kremów
minestrone, ale przede wszystkim
Farinata czyli rodzaju kleiku.
...
Wspięga Wężowata / Cowpea
Wspięga Wężowata (łac. Vigna unguiculata) to roślina o długich zielonych strączkach zawierających po 30 ziaren nazywanych przez Brytyjczyków Cowpea. Wyglądem przypomina nieco Fasolę Czarne Oczko. Uprawa jej szczególnie powszechna jest w zachodniej i środkowej Afryce (około dwie trzecie zbiorów) – przoduje tu Nigeria. Popularna jest także w Azji: na Cejlonie, w Indiach gdzie po ugotowaniu robi się z niej pastę, a nawet w Turcji – tutaj po doprawieniu serwuje się jako ...