Wanilia, a właściwie jej gatunek Wanilia Płaskolista (łac. Vanilla planifolia) to jedna ze zdobyczy amerykańskich kolonizatorów. Dla sztuki kulinarnej odkryli Totonakowie żyjący na terenie dzisiejszego Meksyku, którzy kwiatami wanilii płacili daniny swoim pogromcom, Aztekom (do dziś używa się go do tutejszego napoju Atole). Z tego też względu, gdy pojawił się Hernan Cortez również jego obdarowali wanilią. W ten sposób razem z kakao dotarła do Europy. Zachwytu nie budziły jednak kwiaty, ale owoce przypominające niewielkie, wydłużone strąki – holenderski przyrodnik Willem Piso w połowie XVII wieku nadał im nazwę vaynilla czyli mały strączek.
Wanilia szybko znalazała zastosowanie przede wszystkim w cukiernictwie i tak jest do dziś.
Wanilia Płaskolistna chociaż wciąż dostarcza największą ilość przyprawy to nie jest jedynym źródłem pozyskiwania waniliowego aromatu: Francuzi np. rozwinęli uprawę Wanili Tahitańskiej (łac. Vanilla tahitensis) na własnej rajskiej wyspie.
