Papaline (Marynowane sardynki)
Papalina to włoskie określenie szprotki, które przyjęło się także w Chorwacji. Na Dalmatyńskim wybrzeżu nazwa ta znacząco poszerzyła jednak swoje znaczenie i zaczęła odnosić się także do podobnych rozmiarem sardynek i sardeli, znanych też jako Srdel oraz Inćun. Chorwaci rybki nie tylko marynują, ale przede wszystkim smażą - najchętniej panierowane mąką w głębokim oleju.
Crni Rižoto (Czarne rizotto)
Crni rižoto to serwowane na chorwackim wybrzeżu tzw. czarne risotto. Ryż batwiony jest atramentem kałamarnicy, a cała potrawa zaimportowana została z Wenecji, która w dobie swej świetności odcisnęła ogromny wpływ na całym chorwackim wybrzeżu od Istrii po wyspy południowej Dalmacji. Sposób przygotowania tego dania jest analogiczny do włoskiego Risotto Nero.
Blitva sa Krumpirom (Botwinka z ziemniakami)
Blitva to
chorwacki krewniak
buraka liściastego czyli boćwinki. Różni się od niej przede wszystkim bardziej mięsistym liściem, ze znacznie bardziej wyrazistymi unerwieniem, które nie jest przy tym różowe, ale białe. Tę samą roślinę pod nazwą
Bietola uprawiają także
Włosi, a znana jest też pod nazwą
Kard Szwajcarski. Po
bałkańskiej stronie Adriatyku najbardziej popularna jest na Dalmackim wybrzeżu - w miasteczku
Supetar na wyspie
Brač, odbywa się nawet doroczny festyn
Dani Blitva. Wówczas można się natknąć na wiele różnych dań na jej bazie - traktowana jest trochę jak
szpinak, dlatego np. po podsmażeniu z
boczkiem lub
prsutem serwuje się ją z makaronem. Najbardziej klasycznym połączniem, serwowanym przez cały okres zbiorów blitvy jest jednak podawanie jej z
ziemniakami.
Blitva sa Krumpirom to dodatek do dań, a niekiedy też pełnowymiarowy posiłek serwowany także poza Dalmacją.
...
Presnac (Ciasto nadziewane serem)
Presnac to w
bałkańskiej gastronomii pojęcie wyjątkowo pojemne. Generalnie jest to ciasto, ale nie ma żadnego standardu jego przygotowania. Może być słodkie, nadziewane np.
rodzynkami lub bakaliami (tzw.
Imperial Presnac), ale równie często robi się je bez dodatku cukru. Składniki, forma i sposób przygotowania zależy od rejonu - np. na
chorwackim wybrzeżu można spotkać
Bribirski Presnac (od miasta Bribir) nadziewany
boczkiem. Czy to w Chorwacji, czy to w
Serbii czy nawet w
Bośni podstawą jest jednak ser wzbogacany jajkami. Tak jak w Serbii zapieka się jednak samą masę serową (często wzbogacaną warzywami liściastymi takimi jak
szpinak - to upodabnia danie do
Zelenicy) tak w Bośni i Chorwacji wcześniej zawija się ją w ciasto. Bośniacy używają do tego cienkich arkuszy placka w stylu
yufki czy
filo, a Chorwaci zagniatają grubsze ciasto. W rejonie
Liki, gdzie szczególnie popularny jest Presnac do nadziewania używa się sera
Škripavac. Poniżej właśnie ta wersja Presnacu.
...
Pljeskavica (Grillowany kotlet)
Pljeskavica jest tak popularna na całych
Bałkanach, że tradycję jej przygotowania trudno przypisać jednej tylko kuchni. Najsilniejsze przywiązanie do tego dużego, płaskiego grillowanego kotleta mielonego tkwi jednak w
Serbii. Jako produkt narodowy Serbowie zastrzegli nawet swoją
Leskovačką Pljeskavicę związaną z leżącym na południu kraju miejscem
Leskovac. Ten wariant nie tylko że jest ostry to zwykle robiony na bazie siekanego mięsa z łopatki
wołowej, wzbogaconej dodatkiem
wieprzowej karkówki - do Pljeskavicy używa się jeszcze także
baraniego mostku. Samych wariantów Pljeskavicy jest zresztą znacznie więcej. W
Bośni robi się ją wyłącznie z wołowiny, a do tzw.
Hajdučkiej Pljeskavicy (zbójnickiej) dodaje się też wędzoną wieprzowinę. Na południu w
Kosowie i
Macedonii serwuje się tzw.
Šarską Pljeskavicę (wywdzoącą się z leżących tu Gór Szarskich) w której do mięsa dodaje się sera typu
Kaszkawał, a niekiedy także grzyby - z serem przyrządza się także bardzo popularną na całych Bałkanach
Gurmanską Pljeskavicę. Jest zresztą też
Makedonska Pljeskavica popularna z kolei nie w Macedonii ale w Bułgarii, gdzie kotlet nadziewa się pastą
pomidorową.
Poniżej przepis na Leskovačką Pljeskavicę (dla złagodzenia smaku można zrezygnować z części dodatków do mięsa)
...
Krvavica
Krvavica to bałkańska kaszanka. Poza krwią jej bazę stanowi wieprzowa głowizna, ozorki oraz płucka, a wypełnieni kasza gryczana. Najlepsza Krvavica wywodzi się z chorwackiego regionu Banovic.
Kulenova Seka
Nazwę Kulenova Seka tłumaczy się jako siostra kulenu. Jest to bowiem nieco mniejszy wariant słynnej Serbsko-Chorwackiej kiełbasy Kulen - nadziewa się ją w cieńsze flaki i krócej wędzi. Używana jest także nazwa Pokulenc.
Pole od Krumpira (Ziemniaki pieczone)
Pole od Krumpira czy też
Police od Krumpira, a także po prostu
Pole to pieczone
ziemniaki serwowane z omastą na na bazie
boczku lub słoniny -
krumpir po Chorwacku oznacza
ziemniaka. Dziś to danie już staromodne, najbardziej związane z
Liką górzystym rejonem leżącym w środkowo-zachodniej
Chorwacji. Kiedyś stanowił treściwy, wiejski posiłek uznawany nawet za antidotum na przeziębienie
...
Goranski Nadjev / Budla (Kiełbasa/pasztet jajeczny)
Budla to specjalność
Gorskiego Kotaru, górzystego terenu położonego w środkowo-zachodniej część
Chorwacji. Stąd wywodzi się jej alternatywna nazwa
Goranski Nadjev. Budla jest to bowiem nadziewana wieprzowa kiszka - pierwotnie nazywała się zresztą
Želodac, od słowa
želucu oznaczającego
żołądek. W przeciwieństwie do innych tego typu “kiełbas” mięso - wędzona
wieprzowina ze słoniną - stanowi mniejszość. Treść farszu to wzbogacone chlebem jajka. Nie ma się zresztą co dziwić. W Gorskim Kotarze Budla jest
daniem wielkanocnym i dlatego formuje się go także na kształt wielkanocnej babki (tak jak na filmie poniżej).
Poniżej przepis na przygotowanie Budli bez konieczność używania flaków do nadziewania, ale z wykorzystaniem foremki do pasztetu - często używa się jej w warunkach domowych, przez co potrawy się jednak nie gotuje ale piecze (jeśli ktoś używa flaków, nadziewane kiełbasy powinien gotować od pół godziny do godziny, w zależności od ich grubości).
...
.jpg)
Cicvara to kaszka kukurydziana gotowana na mleku jadana w Chorwacji oraz Serbii. Jest to klasyczna potrawa śniadaniowa serwowana np. w Noworoczny poranek m.in. w towarzystwie suszonych owoców (śliwek, fig), które mają zwiastować urodzajny rok.
...