Gyros to nic innego jak grecka wersja słynnego, tureckiego Döner Kebaba. Na Peloponezie pojawił się po I Wojnie Światowej, która przyniosła rozpad Imperium Osmańskiego. To z kolei na początku lat 20-tych wywołało falę imigrant ze Stambułu, a przede wszystkim przejętej przez Turków Smyrny (dzisiejszy Izmir). To oni przywieźli ze sobą Dönera, którego przemienili na Gyros – jest to proste tłumaczenie czasownika obracać się, który po grecku oznacza gyra, a po turecku dönmek. Kluczowe w przepisie pozostało bowiem, że mowa tu o mięsie pieczonym na wertykalnym rożnie obracającym się w pionie. Najważniejszą zmianą było odejście od jagnięciny popularnej w Turcji, na rzecz wieprzowiny, która od wieków była wyjątkowo popularnym mięsem w Grecji. Z czasem zaczęto używać także kurczaka. To już jednak okres powojenny, gdy Gyros stał popularnym street-foodem, w którym zakosztowało coraz więcej turystów.
Prawdziwy Gyros trudno zrobić bez pionowego grilla, można jednak spróbować domowy przepis do którego wystarczy piekarnik.
Składniki:
– 2 kg łopatki wieprzowej pokrojonej w plastry
Marynata:
– cebula, posiekanej na plasterki
– 3 ząbki czosnku drobno posiekane
– 2 łyżki musztardy
– 2 łyżki soli
– 2 łyżki mielonej papryki
– 2 łyżki suszonego oregano
– łyżka czarnego pieprzu
– łyżka mielonego kminu
– łyżka suszonej chili, w płatkach lub mielonej
– 3 łyżki octu winnego
– 3 łyżki miodu
– 100 ml oliwy
Dodatki:
– duży, a najlepiej przy tym długi ziemniak przekrojony na pół (będzie to podstawka gyrosu)
– cebula, pokrojona na ćwiartki
– 2 pomidory przekrojone na pół
– papryka, pokrojona na ćwiartki
Przygotowanie:
- Mięso rozklepać na cienkie plastry
- W misce dokładnie wymiesza składniki marynaty, po czym dokładnie obtoczyć w niej plastry mięsa.
- Miskę przykryć folią i na pare godzin – najlepiej całą noc – włożyć do lodówki
- Piekarnik rozgrzać do 180 st. C
- Połówki ziemniaka ułożyć ono siebie na blasze miąższem do dołu i wbić w nie po dwa szpikulce ew. mocne szpatułki. Powinny być ostrzem skierowanym do góry.
- Na cztery wystające szpikulce ponadziewać po kolei każdy plaster zamarynowanej wieprzowiny, tak aby utworzyły zwarty stos
- Na szpikulce wystające ponad mięso nadziać po połówce pomidora oraz ćwiartce papryki i cebuli
- Całą konstrukcję zawinąć w folię aluminiową i piec 3 godziny.
- Po tym czasie zdjąć folię i piec 30-40 minut, aby mięso zrumienić
- Mięso poobkrajać ze wszystkich stron na cienkie plasterki. Najlepiej robić partiami okrajając tylko wierzchnią dobrze wypieczoną warstwę, po czym mięso z powrotem na kilka minut wstawić do piekarnika, aby znów się zrumieniło z zewnątrz.
Tak upieczony gyros najlepiej podawać w podgrzanym chlebku pita z dodatkiem sosu tzatziki, świeżo posiekanych pomidorów, cebuli i natki pietruszki. Grecy dodają też frytki.
