Gyros
Gyros to nic innego jak grecka wersja słynnego, tureckiego Döner Kebaba. Na Peloponezie pojawił się po I Wojnie Światowej, która przyniosła rozpad Imperium Osmańskiego. To z kolei na początku lat 20-tych wywołało falę imigrant ze Stambułu, a przede wszystkim przejętej przez Turków Smyrny (dzisiejszy Izmir). To oni przywieźli ze sobą Dönera, którego przemienili na Gyros - jest to proste tłumaczenie czasownika obracać się, który po grecku oznacza gyra, a po turecku ...
Kreatopita / Kimadopita (Ciasto faszerowane mięsem)
Kreatopita znana też jako
Kimadopita to potrawa popularna w całej
Grecji. Rodzaj nadziewanego placka. Głównym składnikiem farszu jest mięso, najczęściej
jagnięce - podobnie jak w przypadku angielskiego
Shepherd's Pie, jest to rodzaj pasterskiego posiłku, jadanego nie tylko na ciepło, ale też na zimno (można było go zabrać ze sobą na wypas). Kreatopita szczególną rolę odgrywa na
Krecie, gdzie weszła do menu posiłków serwowanych podczas
Wielkanocy. Poniżej właśnie tego typu przepis.
...
Marathokeftedes (Placuszki z fenkuła)
Starożytni
Grecy używali
fenkuła niemal jak lekarstwo - duża ilość witaminy C powodowała, że był dobrym lekiem na przeziębienia. Tutejsza nazwa
Marathos nawiązuje do Maratonu, miasta w okolicach którego rozegrała się słynna bitwa z Persami - w tym rejonie były prowadzone intensywne uprawy tego warzywa.
Przepis na
Marathokeftedes nie pochodzi jednak z Grecji kontynentalnej - związane jest z jedną z Cyklad, wyspą
Tinos.
Keftedes całkiem słusznie kojarzy się raczej z mięsnymi kulkami. W przypadku Marathokeftedes też jest to rodzaj krokietów, a raczej placków, tyle że na bazie fenkuła (tak jak istnieją pomidorowe
Ntomatokeftedes).
...
Labneh / Jogurt Grecki
Labneh czy też tzw.
Jogurt Grecki to po prostu mocno odsączony z wody zwykły jogurt. Jest to wymysł
bliskowschodni, popularny m.in. wśród Beduinów, którzy właśnie używają nazwy Labneh – oni jogurt także suszą przez co przypomina nieco ser i zyskuje na trwałości, wówczas powstaje
kashk. Wbrew pozorom w samej
Grecji nie używa się jedynie jogurtu odsączanego.
...
Tulum Peynir / Touloumisio
Tulum Peynir to półtwardy kozi ser popularny w Turcji. Tradycyjnie, posolona masa serowa po 24 godzinach odsączania do koziego żołądka – w Tureckim tulum znaczy pojemnik ze skóry (tak samo nazywa się zresztą instrument muzyczny, odpowiednik polskich dud – w staropolskim dudy oznaczały zresztą także wnętrzności zwierzęce, a sam instrument szyto zwykle z koźlej lub baraniej skóry). Tak spreparowany ser trafia do jaskini (teraz także do piwnicy) o wilgotności 75 – 80 ...
Pita / Pide
Pita co z greko-bizntyjskiego oznacza
ciasto to popularny rodzaj okrągłego placka, którego ciasto zwykle rozwarstwia się, tworząc w środku rodzaj kieszeni. To efekt pieczenia go w wysokiej temperaturze (ponad 230 st.) co powoduje, że gorące powietrze nadyma ciasto i tworzy przestrzeń pomiędzy jego warstwami. Tak Pita powstaje w większości krajów bliskiego wschodu oraz
Bałkanów, szczególnie w
Grecji. Nieco inna jest tradycja samej
Turcji, gdzie cienkie placki używane do zawijania mięs i warzyw to zazwyczaj rozpowszechnione przez Ormian
Lawasze.
Tutejsza
Pide to najczęściej miękki, ale jednocześnie dość cienki drożdżowy placek nie posiadający kieszeni, który podaje do dań aby po kawałku odrywać maczając w sosie, ale także używa jak podpłomyka to takich potraw jak
Lahmacun. Pide tradycyjnie spożywana była w czasie
ramadanu, m.in. jako składnik kolacji
iftar.
W szerokim świecie dziś nazwę Pita odnosi się praktycznie do wszystkich podobnych placków używanych na bliskim wschodzie, czy jest to Pide, Lawasz, turecka Yufka, libański Kumaj czy też arabski Khubz.
Poniżej przepis na turecką Pidę:
...
Patlıcan Salatası (Sałatka z bakłażana)
Tureckie Patlıcan Salatası tłumaczy się jako sałatka z bakłażana, a jest to tutejsza wersja arabskiego Baba Ghanoush. W Turcji bakłażany są jednak raczej rozcierane niż siekane, tak jak w Libii czy Syrii. Analogicznym greckim daniem jest Melitzanosalata.
Podobną przystawką jest także Köpoğlu/Kyopoolu.
Lukániko
Lukániko (gr. λουκάνικο) to ogólna nazwa używana przez Greków w odniesieniu do wieprzowych kiełbas. Uwidaczniają się w tym względzie wpływy włoskie - Lucanica to jedna z najstarszych kiełbas półwyspu apenińskiego. W Grecji poza czosnkiem i innymi ziołami do aromatyzowania kiełbas używa się dość specyficznych dodatków jak nasiona fenkuła (podobnie jak w lucanice) czy też skórkę pomarańczową. Niektóre zaprawiane są także warzywami, m.in. porami. Później ...