Falafel (Kotleciki z cieciorki i/lub bobu)
W Europejskim postrzeganiu
Falafela funkcjonuje sporo nieścisłości. Przede wszystkim do ich przygotowanie niekoniecznie używa się
ciecierzycy, poza tym miejscem jego pochodzenia nie jest bliski wschód, a ich twórcami nie są ani Arabowie, ani Żydzi, ale chrześcijanie. Najprawdopodobniej byli nimi egipscy
Koptowie, którzy w czasie postu przygotowywali rodzaj krokiecików z
bobu. Koptowie zamieszkujący
Aleksandrię wyeksportowali swój przepis na
wybrzeże lewantyńskie (do
Syrii, Libanu i Palestyny). Tutaj do bardziej popularnego w Egipcie bobu zaczęto dodawać powszechną na bliskim wschodzie ciecierzyce. Gdy Falafel zadomowił się wśród
street foodu, tania cieciorka zaczęła już królować niepodzielnie.
Poniższym przepisie nawiązuje do oryginału i łączy obie rośliny strączkowe. Zamiast mieszanki można jednak użyć tylko jednego rodzaju ziarna - rzecz jasna odpowiednio zwiększając jego ilość. Receptura przewiduje też dodanie sody dla zwiększenia puszystości kotlecików, ale można z niej zrezygnować.
...
Lahmacun (Placek z mięsem)
.JPG)
Lahmacun, czyli placek zapiekany z
pomidorami i mięsem, ze względu na sposób przygotowania to swego rodzaju
turecka pizza. Bynajmniej nie jest to jednak import z
Włoch, a wywodzi się z wybrzeża
Lewantu – podstawową różnicą jest brak sera używanego do zapiekania. Tego typu dania od wieków jada się w południowo-wschodniej części kraju. Szczególnie popularne było w wioskach, gdzie cała wspólnota piekła swoje Lahmacun w jednym centralnie usytuowanym piecu. Później zdodyło także rynek miast. W przeciwieństwie do pizzy ciasto na Lahmacun tradycyjnie jest zagniatane bez użycia drożdży – jest to rodzaj tureckiej
Pity, przypominającej podpłomyk – chociaż wraz z komercjalizacją, coraz częściej jest serwowane we włoskim stylu.
...
Jogurt
Jogurt to mleko, tyle że zaprawione bakteriami (łac.
Lactobacillus delbrueckii subsp.
bulgaricus oraz łac.
Streptococcus thermophilus), którym w cieple starczy parę godzin na przefermentowanie zawartych w płynie cukrów - glukozy, fruktozy i laktozy - na kwas mlekowy. Kto zrobił pierwszy jogurt nie jest jasne - stało się to najpewniej w neolicie, gdzieś w środkowej Azji. O tak zakwaszonym mleku w starożytności wspomina już Pliniusz Starszy opisując zwyczaje gastronomiczne barbarzyńców. Na szersze wody wypłynął jednak dopiero w późnym średniowieczu wraz ze wzrostem znaczenia
Turcji. Z języka tureckiego pochodzi zresztą słowo
Yoğurt i to właśnie im zawdzięczamy rozpowszechnienie go w Europie - najpierw w
Grecji i na
Bałkanach. Szczególnie znana jest historia
Isaac Carasso, Żyda z Salonik, który w 1912 roku wyemigrował do Barcelony i tu założył fabrykę jogurtu uznawanego już wówczas za bardzo zdrowe jedzenie. Produkt swój nazwał zdrobniałym imieniem swojego syna Daniela, które w katalońskim brzmiało
Danon. Później to właśnie
Daniel Carasso przeniósł biznes do Francji i tu zbudował ogromny międzynarodowy koncern spożywczy.
Znany jest też gęsty jogurt zwany
Labneh (a w Polsce
Jogurtem Bałkańskim lub
Greckim), który powstaje po odsączeniu nadmiaru płynu z gotowego już jogurtu.
...
Shanklish
Shanklish to rodzaj półmiękkiego dojrzewającego sera popularnego na wybrzeżu Lewantyńskim, który swój odpowiednik ma w tureckim Sürk. Wytwarza się go z mleka owczego lub krowiego, a masę serową formuje w kulki wielkości tenisowych piłek i obtacza w mieszance zaataru oraz suszonej papryki Aleppo. Tak przygotowany ser jest odstawiany do dojżewania. Wcześniej do samej masy serowej można jeszcze dodać nasion anyżu, ewentualnie chili – to popularne szczególnie w Syrii, ...
Kashk / Kishk / Keş Peyniri
Żródeł Kashk należy doszukiwać się gdzieś na styku Armenii i Iranu, czyli tam gdzie miała wylądować biblijna Arka Noego. To rodzaj gęstego, solonego jogurtu, który jest suszony ma słońcu, aż powstanie masa podobna do sera. Dziś powszechny jest na całym bliskim i środkowym wschodzie od Afganistanu, aż po Libanu i wybrzeża lewantyńskiego - tutaj obowiązuje nazwa Kishk, a do jogurtu dodaje się drobno mielonego bulguru fermentowanego z mlekiem. W Turcji znany jest pod ...
Muhammara / Acuka (Pasta paprykowa)
Muhammara to najsłynniejszy paprykowy sos rodem z
Syrii. Wywodzi się
z Aleppo i oryginalnie do jego przygotowania używana była właśnie
papryka odmiany
Aleppo. Muhammara karierę zrobiła dość szybko na całym bliskim wschodzie - szczególnie na wybrzeżu
lewantyńskim (na poniższym filmie przepis z
Beirutu - a także dotarła do
Turcji. Tutejsza jej adaptowana wersja nosi nazwę
Acuka. Inna sprawa, że do Muhammary blisko jej prawie tak samo jak do
bałkańskiego Ajvaru, który też przygotowuje się na bazie grillowanej papryki.
W przypadku Muhammary poza nią miksuje się przede wszystkim
orzechy włoski, a w uboższej wersji także suchą bułkę - oba składniki zagęszczają sos. Do tego obowiązkowym dodatkiem jest
oliwa i
czosnek, często dodaje się
kmin, sok z
cytryny oraz
melasę z granatów.
Zastosowanie tego sosu jest uniwersalne: do grillowanych mięs, ryb, pieczywa etc.
...
Şakşuka (Zapiekanka warzywna z bakłażanem)
Şakşuka to rodzaj
tureckiego Ratatouille, a niektórzy przekonują, że nawet jego pierwowzór (jej protoplastki można natomiast szukać w
tunezyjskiej Chakchouka). Wybór warzyw z
bakłażanem w roli głównej - poza nim dodaje się to co akurat świeże i dostępne:
pomidory,
papryki czy też
cukinie - jest smażony, grillowany, zapiekany ewantualnie duszony.
Poniżej wariant zapiekany.
Şakşuka to stara tradycja sięgająca rozkwitu imperium osmańskiego - zwykle przygotowano ją w glinianym naczyniu
güvec.
Zazwyczaj serwuje się ją jako
meze, ewentualnie dodatek do mięs.
Do Şakşuki najczęściej podaje się z drożdżowe pieczywo lub placki - np.
pitę - które dobrze wchłaniają warzywny sos, wyciekający w czasie pieczenia.
...
Kekik / Thymbra / Satureja / Coridothymus
Kekik to dość myląca turecka nazwa odnosząca się głównie do tymianku. Jako, że Turcy klasyfikację przypraw nie robią botanicznie, ale ze względu na zawartość olejków eterycznych. Stąd mianem Kekik może być także Majeranek nazywany Alanya Kekiği czyli kekikiem (tymiankiem) z Alanyi. Poza tym dotyczy to też zwykłego Oreganu, Cząbru oraz dwóch mniej znanych ziół. Pierwsza to rosnąca w Azji Mniejszej i na wybrzeżu Lewantu mocno aromatyczna Thymbra: jedna z jej odmian ...
Sujuk / Sucuk
Sujuk (ew. Sucuk) to rodzaj tureckiej kiełbasy świeżej lub dojrzewającej, jadanej na całym Bliskim Wschodzie oraz na Bałkanach - tutejsze kiełbasy nazywane są Sudžuk. Co charakterystyczne do jej przygotowania tradycyjnie nie używa się mielonej wieprzowiny, której muzułmanie nie jadają, ale wołowinę. Poza tym dodaje się cały zestaw przypraw z czosnkiem, chili, kminem i sumakiem na czele. Gdy jest jeszcze świeża, gotuje się ją lub smaży - często podawana jest na ...
