Presnac (Ciasto nadziewane serem)
Presnac to w
bałkańskiej gastronomii pojęcie wyjątkowo pojemne. Generalnie jest to ciasto, ale nie ma żadnego standardu jego przygotowania. Może być słodkie, nadziewane np.
rodzynkami lub bakaliami (tzw.
Imperial Presnac), ale równie często robi się je bez dodatku cukru. Składniki, forma i sposób przygotowania zależy od rejonu - np. na
chorwackim wybrzeżu można spotkać
Bribirski Presnac (od miasta Bribir) nadziewany
boczkiem. Czy to w Chorwacji, czy to w
Serbii czy nawet w
Bośni podstawą jest jednak ser wzbogacany jajkami. Tak jak w Serbii zapieka się jednak samą masę serową (często wzbogacaną warzywami liściastymi takimi jak
szpinak - to upodabnia danie do
Zelenicy) tak w Bośni i Chorwacji wcześniej zawija się ją w ciasto. Bośniacy używają do tego cienkich arkuszy placka w stylu
yufki czy
filo, a Chorwaci zagniatają grubsze ciasto. W rejonie
Liki, gdzie szczególnie popularny jest Presnac do nadziewania używa się sera
Škripavac. Poniżej właśnie ta wersja Presnacu.
...
Gibanica (Ciasto nadziewane serem)
W
serbskim słowniku słowo
Gibanica pojawiło się w 1818 roku. Wywodzi się od czasownika
gibati oznaczającego
ruszać się ew.
kołysać, czyli po prostu
gibać się. W kuchni chodzi o cienko wałkowane ciasto nadziewane przede wszystkim serem - tradycyjnie wzbogacano go także
kajmakiem, niekiedy też mlekiem i jajami. Z biegiem czasu farsz wzbogacał się o inne dodatki, takie jak chociażby warzywa, a także mięso - w książce kucharskiej Sofii Maksimović z 1913 roku wymienionych jest aż 17 przepisów. Dziś jest uznawana jako jedno z kluczowych dań narodowych Serbii - mrożona Gibanica trafia nawet na eksport.
Ciasto już dawno zrobiło karierę na całych
bałkanach. W byłej Jugosławii bardziej znane są jednak raczej jej słodkie warianty, które mogą mieć już nie wiele wspólnego z oryginałem - np.
słoweńska Prekmurska Gibanica to raczej ciastko bardziej przypominające polską stefankę.
W samej Serbii nieco podobnym ciastem jest nadziewana roślnami liściastymi
Zelianica.
...
