Brokuł (łac. Brassica oleracea L. var. italica) podobnie jak np. kalafior jest jednym z kultywarów kapusty, nazywany zresztą niekiedy także Kapustą Szparagową. Wywodzi się z północnej części basenu Morza Śródziemnego – jadany był już w starożytności, wyhodowano go w VI wieku p.n.e. – a do europejskiej kuchni trafił za pośrednictwem Rzymian. Włosi nadali mu też nazwę Broccolo.
Na samym półwyspie Apeniński jest zresztą sporo różnych wersji tego samego warzywa, którego typowa odmiana nazywana jest niekiedy Broccoli Calabrese – miało się to wiązać z dużą popularnością upraw właśnie w Kalabrii, na południu półwyspu.
W Lacjum np. mają własną odmianę Broccolo Romanesco. Ma on nieco szpiczaste, mięsiste kwiaty, przez co wygląda trochę jak zielonkawy kalafior o stożkowym kształcie. Jest bazą znanej potrawy Broccoli alla Romana.
Niemniej charakterystyczne są Broccolo fiolaro, uprawiane m.in. w regionie Veneto na wzgórzach okalających miasteczko Creazzo leżącym nieopodal Vicenzy – stąd ich nazwa Broccolo fiolaro di Creazzo. Brokuły te często nazywane po prostu włoskimi charakteryzują się one sporymi liśćmi i małymi kwiatami w miejscowej gwarze zwanymi fioi – stąd nazwa fiolaro.
Ich uprawa zaczęła się jeszcze w starożytności. Były wówczas cenione, jak przekonywała Katon, za właściwości lecznicze. W erze nowożytnej zachwycał się nimi ponoć Johan Wolfgang Goethe. Przez większość XX wieku Broccolo fiolaro były wypierane przez odmiany importowane. Dopiero ostatnie dekady przyniosły ich renesans.
Przepis: Orechiette con la Broccoli (Makaron z brokułami)