Gratin de Dauphinois choć to wyjątkowo prosta zapiekanka jest jednocześnie najsłynniejszym daniem Delfinatu, krainy położonej w południowo-wschodniej Francji w dorzeczu Rodanu (w czasach monarchii była to kraina w której władze sprawował następca tronu czyli Delfin). Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z końca XVIII wieku – wspomina się, że w 1784 roku podana była na przyjęciu dla radnych miasta Gap.
Swego rodzaju wariantem dania jest Gratin Savoyard, czyli zapiekanka sabaudzka – podobnie jak Delfinat, Sabaudia to historyczny rejony tej części Francji i oba w znacznej części się na siebie nakładają. Dziś oba przepis często się utożsamia, w sabaudzkiej wersji ziemniaki przed zapiekaniem z serem blanszuje lub obgotowuje się w bulionie i nie dodaje mleka, śmietany ani jaj. Ziemniaki posypuje się za to serem, tradycyjnie jednym z lokalnych serów: Beaufortem, Emmentalem lub Gruyèrem. Ekstra dodatkiem może być kiełbaska Diot ułożona na ziemniakach i przykryta serem.
Dziś zapiekankę jada się ją w całej Francji, a popularna od lat jest także za granicą (także w Polsce) gdzie często błędnie określa się ją zapiekanką paryską.
W Delfinacie do przygotowania zapiekanki warzywnej zwykle używało się ziemniaków odmiany Bintje, dziś wielu kucharzy uważa, że znacznie lepiej sprawdzają się nowsze odmiany, takie jak Charlotte czy Monalisa.
Przepis na Gratin Dauphinois:
Składniki:
– 1 kg ziemniaków obranych pokrojonych w cienkie plasterki (najlepiej przy użyci tarki do ogórków lub tzw. mandoliny)
– 3 jaja
– 250 ml śmietany kremówki
– 250 ml mleka
– ząbek czosnku przekrojony na pół
– szczypta gałki muszkatułowej
Przygotowanie:
- Piekarnik rozgrzać do 180 st. C.
- Żaroodporne naczynie wysmarować przeciętym ząbkiem czosnku i wyłożyć je plastrami ziemniaków – układać je jak dachówkę, aby zachodziły jeden na drugi.
- Jajka roztrzepać i wymieszać z mlekiem oraz śmietaną. Przyprawić solą, pieprzem i gałką muszkatułową.
- Masą zalać ziemniaki i wstawić do pieca na 1 – 1,5 godziny.
Przepis na Gratin Savoyard:
Składniki:
– 1 kg ziemniaków obranych pokrojonych w cienkie plasterki (najlepiej przy użyci tarki do ogórków lub tzw. mandoliny)
– 200 gr startego sera –
– ząbek czosnku przekrojony na pół
– 6 łyżek masła
– 250 ml bulionu drobiowego
Przygotowanie:
- Piekarnik rozgrzać do 180 st. C.
- Żaroodporne naczynie natrzeć przeciętym ząbkiem czosnku i wysmarować łyżką masła.
- Dno naczynia wyłożyć plastrami ziemniaków – układać je jak dachówkę, aby zachodziły jeden na drugi.
- Po ułożeniu połowy ziemniaków doprawić je solą oraz pieprzem i posypać połową sera oraz pozostałego masła.
- W międzyczasie rozgrzać builion i wyłożyć resztę ziemniaków, po czym także doprawić pieprzem oraz solą i całość zalać bulionem.
- Zapiekankę przykryć resztą sera i masła. Piec około pół godziny.
