Matevž (Puree z fasoli i ziemniaków)
Matevž to jedno z podstawowych dań XIX wiecznej,
słoweńskiej biedoty. Puree z
fasoli i
ziemniaków pierwotnie miało wiele różnych nazw
Krompirjev Mož (ziemniaczany człowiek),
Medved (niedźwiedź) czy też
Divji Mož (dziki człowiek), co miało wskazywać na prostotę i sytość dania. Dzisiejsze Matevž wywodzi się od słoweńskiego imienia znaczącego zarówno Macieja jak i Mateusza, ale chodzi w nim o sformułowanie
Imeti matevž(k)a czyli
mieć kaca. Jest to bowiem dobre danie na "drugi dzień", kiedy szybko trzeba zaspokoić głód.
Teoretycznie przed gotowaniem fasolę powinno się dusić, w związku z tym że Matevž często przygotowuje się
ad hoc można posłużyć się tą z puszki. Najlepiej serwować z kiszoną kapustą.
...
Žlikrofi (Pierogi z ziemniakami)
Žlikrofi to rodzaj
słoweńskich pierożków o charakterystycznym kształcie łódeczek (nieco podobnych do
włoskich Scarpinocc). Najsłynniejsze są nadziewane
ziemniakami Idrijski Žlikrofi, wywodzące się z położonego na zachodnie kraju miasteczka
Idrija (znanego z zabytkowych kopalni rtęci). To jedna z najbardziej popularnych potraw w kraju, która upowszechniła się już w XIX wieku. W 2010 roku jako pierwszy Słoweński specjał kulinarny Žlikrofi zostały objęte europejskim systemem ochrony regionalnej. Serwuje się je zarówno jako dodatek np. do mięsa z sosem jak i samodzielne danie.
...
Touffaye (Ziemniaki z boczkiem i kiełbasą)
Lotaryngia to kraina przez wieki wyrywana sobie wzajemnie przez
Francuzów i Niemców. Nieoczywiste jest, iż skrawek Lotaryngi należy do
Belgii. Obejmuje dwie krainy wciśnięte w południowo-wschodnik narożnik kraju, pomiędzy Francją, a Luksemburgiem :
Pays d’Arlon oraz
Gaume ze stolicą w
Virton. To właśnie z tego rejonu wywodzi się
Touffaye. Potrawa dość prosta, jednogarkowa stanowiąca połączenie
ziemniaków z
cebulą i
boczkiem. Zazwyczaj gotuje się ją z wieprzowiną, np. szynką lub kiełbasą. W niektórych wariantach dodaje się też korzeń
cykorii - ten sam z którego robi się “kawę z cukorii”
Jest to typowe danie wiejskie nawiązujące nieco do serwowanego po drugiej stronie francuskiej granicy, znacznie bogatszego
Garnka Lotaryńskiego.
...
Salade Liégeoise (Sałatka z zielonej fasolki i ziemniaków)
Salade Liégeoise czyli sałatka z
Liege to uosobienie
belgijskiej kuchni
Gourmand czyli coś co dziś nazwalibyśmy
comfort food (tzw. jedzenie dla przyjemności). Jest prosta i syta. W górniczym i silnie uprzemysłowionym Liege skąd się wywodzi (coś na kształt polskich Katowic), tradycyjnie było codziennym, jednogarnkowym daniem serwowanym na ciepło. I tę sałatkę podaje się właśnie na ciepło.
...
Tiella di Pasta Calabrese (Zapiekany makaron po kalabryjsku)
Popularny na południu
Włoch wysoki garnek
Tiella w
Apulii wykorzystuje się do robienia zapiekanki warzywnej gdzie obok
ziemniaków używa się
ryżu (we Włoszech pokrewna jej nazwa
Teglia odnosi się w ogóle do wszelkich form używanych do zapiekania). W sąsiedniej
Kalabrii bardziej służy do zapiekania makaronu. Tutejszy przepis
Tiella di Pasta Calabrese jest prostszy od apulijskiego – nie zawiera owoców morza i ma mniej warzyw.
Nazwy Tiella używa się zarówno do określania naczynia, jaki potraw w niej przygotowanej.
Zobacz:
Tiella di Verdure
...
Ziemniaki
Ziemniaki to jedna z głównych roślin zaimportowanych z Ameryki. Pierwsze uprawy zakładali Indianie Keczua i Ajmar, mieszkający na terenie dzisiejszego Peru oraz Boliwii. Od razu wyzyskali ich wyjątkową trwałość. Mrożąc bulwy przez kilka kolejnych nocy i wystawiając na słońce w dzień aby odparowała z nich woda wytwarzali
Chuño, czyli swego rodzaju liofilizowane ziemniaki (są zresztą produkowane do dziś). Ta sama odporność na rozkład spowodowała, że w swych dalekich podróżach zaczęli je wykorzystywać europejscy marynarze. W ten sposób pod koniec XVI wieku Ziemniaki dotarły do Europy. Najpierw po swoim kontynentalnym imperium rozpowszechnili je Hiszpanie, używają ziemniaków, jako żywności dla wojska. W XVII wieku, zaczęto je hodować jako zwykłą roślinę spożywczą oraz paszową, a w drugiej połowie XVIII rządy takich krajów jak
Francja oraz władzy państw niemieckich zaczęli je promować jako wyjątkowo efektywne uprawy. W ten sposób ziemniaki stały się najważniejszą skrobiową rośliną Europy.
...
Kartoffelsalat (sałatka ziemniaczana)
To najbardziej klasyczne danie środkowej europy. Jadane w Niemczech,
Czechach,
Austrii i Polsce bazuje na najbardziej powszechnym i najtańszym warzywie czyli
ziemniakach. To właśnie one spowodowały, że sałatka ziemniaczana wraz z emigrantami świetnie odnalazła się także w Ameryce.
Jej odmian jest tyle samo ile regionów z których się wywodzi. W południowych Niemczech
Kartoffelsalat np. podawana na ciepło. Do ziemniaków dodaje się jabłka,
cebulę,
szczypiorek,
pikle, wędlinę i co tylko przyjedzie do głowy. Sos do niej przygotowuje się zarówno na bazie oleju,
majonezu,
jogurtu a nawet wytapianego
łoju.
Kartoffelsalat je się zarówno jako proste pierwsze danie jak i w postaci dodatku do mięs. Powszechność sałatki powoduje, że nie ma ona kanonicznej receptury. Tylko jedna rzecz się w niej nigdy nie zmienia - ziemniaki.
...
W kuchni południa Francji to kolejna sposób, obok langwedockiego Soupe de Poissons oraz prowansalskiego Bouillabaisse, na przygotowanie rybnego gulaszu w tym przypadku tradycyjnie bazującego na mięsie węgorza. Bullinada akurat wywodzi się z Katalonii przez co najbardziej popularna jest w Rousillon. Co ciekawe robią ją również mieszkańcy Langwedocji, ale w nieco zmodyfikowanej wersji – zamiast ryb używają jagnięciny, wołowiny a nawet wieprzowiny. W tym przepisie, co charakterystyczne używa się również dużej ilości ziemniaków.
Patrz również: Cotriade, Chaudree
...