Hiszpańska Olla czy też langwedocka Ola to nazwa prostego garnka służącego do gotowania na palenisku. Ma starożytne proweniencje – olla wywodzi się od łacińskiego słowa aulŭla oznaczającego kulisty garnek (pierwowzorem miała być starogrecka chytra) – i tak jak w wielu podobnych przypadkach z czasem nazwa przeszła na danie, które się w nim przygotowuje. W niektórych regionach – m.in. w Walencji – na określenie samej potrawy używa się także słowa Olleta, a gdy w daniu znajdzie się popularny tutaj ryż to mamy Olleta d’arròs. Garnek ten znany jest też we Francji, gdzie używa się nazwy Oule, tak bowiem wymawia się oksytańskie ola.
Wariantów Olli i Ollety jest bardzo wiele, w zależności od miejsca pochodzenia i tego kto przygotowuje Olla. Jest więc m.in.:
- jedna z najsłynniejszych i popularnych w całym kraju Olla Podrida wywodząca się Burgos, w której króluje fasola i wieprzowina
- Olla de Recapte w dwóch wersjach warzywnej, katalońskiej oraz z regionu Walencji znacznie bardziej mięsnej
- także wywodząca się z Walencji Olla de Cardet z obowiązkowym dodatkiem Cardetu, znanego u nas jako Osociec hiszpański
- Olla de la Plana wywodząca się z regionu Castellón w której główną rolę odgrywa ciecierzyca
- Olla Segorbina także z Castellón gdzie leży Segorbina – można w niej znaleźć takie rarytasy jak wieprzowa ratka, ucho, a nawet ryj
- Olla Churra w rodzimej Walencji znana także jako Olla Xurra do której trafiają zarówno kąski wieprzowe jak i jagnięce
- Olleta de Músic serwowana podczas uroczystości Moros y Cristianos de Alcoy,
- Olla Gitana która jest specjalnością Romów mieszkających w Murcji
- Olleta Alicantina do której trafia cały wybór roślin strączkowych
- Można też spotkać się z Olla para mejillones, która jest właściwie garnkiem na moule – półokrągła pokrywka pozwala na odkładanie do niej opróżnionych muszli.
A dla pragnących wnikliwiej zgłębić temat jest cała lista różnego rodzaju Olleta (linki do przepisów po Hiszpańsku):
- Olleta de Sant Mateu
- Olleta de Blat de Benimantell
- Olleta alicantina de Torremanzanas
- Olleta de Cardets
- Olleta de Blat
- Olleta Alcoyana
- Olleta de Castelló / Olla de Dejuni
- Olleta de Cocentaina
- Olleta alicantina de Penaguila
- Olleta segorbina
- Olleta Churra,
- Olleta de La Plana
- Olleta Cofrentina
- Olleta de bledes
- Olleta de Alcublas
- Olleta alicantina
- Olleta Benicarlanda
